Ruakere Hond

Nō tana urunga ki te kura o Hato Pētera, i tīmata a Tākuta Ruakere ki te ako i te reo Māori, ā, ka ako tonu ia i te reo ki Te Whare Wānanga o Waikato. Nā, ka mutu tana tohu pūtaiao, ka whakaako ia i Te Kōhanga Reo o Ōkato. Kātahi ka tahuri ia hei ākonga ki Te Whare Takiura o Tāmaki i te tau 1986, whakaakona ai ki te mātauranga reo rūmaki. I reira ka tīmata ia ki te whakaako i Te Ataarangi, nā whai ā, ka hoki ia ki Taranaki, ki Te Reo o Taranaki, ki Te Rūnanga Rangatahi me ngā tini rōpu hapori o te reo.

Nā Huirangi Waikerepuru ia i tō atu ki Te Kura Matatini o Taranaki, ki te whakaako i Te Ataarangi. Kātahi ka huri ia ki te whakangungu i te hunga koremahi me ngā mauhere, ki te ao Māori. Ko ia anō tētehi i whakaara i a Te Ihi Tū, he whare arataki tāne Māori kātahi anō ka puta i te herehere.

Ka puta te wawata kia hoki te whai tohu, ka whiti atu ki Whakatāne, ki Te Whare Wānanga o Awanuiārangi mahi ai. Ka riro i a ia tana tohu paerua, nō muri mai, ka ruku ia ki te kaupapa o te whakarauora reo me Te Ataarangi i Te Kāinga Kōrerorero, ōtira, ētehi atu ara whakawhanake reo ā-hapori. I whakawhiwhia ki tana Tohu Kairangi i te tau 2013 me te hoki anō ki ngā kōkiri ā ngā hapori me ngā iwi o Taranaki. Ko Te Rūnanga o Te Ataarangi, ko Te Kura Matatini, ko Te Taura Whiri i te reo Māori me Te Mātāwai ētehi o ngā poari kua nohoia e ia, ōtira, ka hou atu ia ki Te Rōpū Whakamana i Te Tiriti o Waitangi i te tau 2019. Ko tō Ruakere ngākaunui tērā e kitea ana i āna mahi pēnei i Te Kura Whakarauora Reo, i Te Reo o Taranaki (te taonga whakarere a Huirangi), i Te Ataarangi huri noa, i ngā māra hapori me tōna iho ki Parihaka. Kāti, he manako nō tōna whaea ake, pūmau tonu ana kia eke atu rā te whāinga a Ngoi rāua ko Te Heikōkō, 'e kore koe e ngaro taku reo rangatira'.

Ko tētahi o ngā āhuatanga pea o te rangatira, he kaha ki te aro atu ki ngā whakaaro rerekē i waenga i tana kāhui, me te kaha o te tuitui nei i aua rerekētanga, hei reo kotahi. Ahakoa ka whakahē mai ētahi ki ētahi o ērā kōrero, ehara tērā i te take me whakaiti i tērā hunga tāngata. Ahakoa i ētahi wā i reira te whakaaro, ‘Te heahea o tērā whakaaro.’ Engari, mā te āta kōrero, ehara i te mea ko te tika, te hē rānei o te whakaaro, ko te mea nui nei kia rangona tērā o ngā whakaaro, tērā o ngā whakaaro, tērā o ngā whakaaro.